Ο χρόνος της προπόνησης αν συνδυαστεί με ποιότητα προπόνησης θα φέρει τα καλύτερα αποτελέσματα. Την ποιότητα την παρέχει ο προπονητής, οργανώνοντας την εξάσκηση στηριγμένη, όμως σε μεταβλητές σωστές, όπως είναι η απόκτηση η διατήρηση μέσω της αυτοματοποίησης, η απόδοση, η επίδοση, ώστε όλες αυτές να προάγουν την μάθηση. Η εξάσκηση μπορεί να γίνει με ομαδοποιημένο τρόπο ασκήσεων ή με τυχαίο τρόπο, ή με μεταβαλλόμενο τρόπο. Μπορούμε όμως να χρησιμοποιήσουμε και ένα λογικό συνδυασμό αυτών των τρόπων.
1) Ομαδοποιημένος τρόπος εξάσκησης:
Αν σε μία προπονητική μονάδα έχω να διδάξω τρεις ασκήσεις τεχνικής π.χ. πάσα πλασέ – ντρίπλα ( μέσα – έξω μέρος του ενός ποδιού) – σταμάτημα ενώ κινούμαι με την μπάλα. Στην ομαδοποιημένη την εξάσκηση ,πρέπει να εκτελέσουν πολλές φορές την πρώτη άσκηση 30 π.χ μετά την δεύτερη 30 φορές, μετά την τρίτη 30 φορές. ΄
Έτσι η κάθε άσκηση επαναλαμβάνεται, δεν διακόπτεται από άλλες ασκήσεις, συγκεντρώνεται ο παίχτης ώστε να μπορεί να διορθώνει και να ραφινάρει την δεξιότητα, φθάνοντας σε μία ανώτερη απόδοση κατά την περίοδο της απόκτησης.
2) Τυχαία εξάσκηση. Οι ίδιες ακριβώς ασκήσεις, εκτελούνται κυκλικά, χωρίς να προσπαθεί ο παίχτης δύο συνεχόμενες φορές την ίδια άσκηση. Η σειρά δίδεται τυχαία. Μ’ αυτόν τον τρόπο ο ασκούμενος μπορεί να διατηρήσει αυτές τις ασκήσεις. Στον ομαδοποιημένο τρόπο έχουμε την ώρα που εξασκείται ο παίχτης καλύτερη απόδοση. Στον τυχαίο μειώνεται η απόδοση, αλλά έχουμε περισσότερη μάθηση. Αν δούμε τις ασκήσεις αυτές στο παιχνίδι, οι παίχτες με τυχαίο τρόπο εξάσκησης, λειτουργούν πιο γρήγορα κα οφέλημα για την ομάδα γιατί έχουν αυτοματοποιήσει την σειρά. Ενώ με τον ομαδοποιημένο τρόπο αναγκάζεται σε κάθε αλλαγή ( πέρασμα από τη μία άσκηση στην άλλη) να καθυστερεί γιατί πρέπει να σκεφθεί τι θα κάνει για την δεύτερη άσκηση ή στο πέρασμα στη τρίτη άσκηση, ή απ’ αυτήν στη πρώτη
Στην ομαδοποιημένη εξάσκηση ο παίχτης θυμάται ότι έκανε στις προηγούμενες προσπάθειες και κάνει και στην επόμενη. Δηλ. δεν υπάρχει αντίδραση μνήμης, αλλά και αντίδραση νευρικού συστήματος. Η αντίδραση – απάντηση αυτών θεωρείται θετική για την μάθηση. Ενώ με τον τυχαίο τρόπο έχουμε κάθε φορά αντίδραση – απάντηση και δραστηριοποίηση στο χώρο της μνήμης. Έτσι συνεχόμενες αντιδράσεις δημιουργούν τις προυποθέσεις για την τέλεια μάθηση, αφού αναγκάζεται ο παίχτης για να λειτουργήσει, να κάνει νοητικές διαδικασίες, απαραίτητες για δημιουργία απάντησης.
Η δημιουργία απαντήσεων λέγεται εξάσκηση της ανάσυρσης γιατί βρίσκει απαραίτητες πληροφορίες από την μακρινή μνήμη.
Έτσι η τυχαία εξάσκηση δημιουργεί αναμνήσεις με ιδιαίτερο νόημα, για την κάθε κίνηση, δυναμώνοντας την μνήμη και ελαττώνοντας την σύγχυση μεταξύ των δεξιοτήτων. Επίσης ανασύρονται δεξιότητες επί μέρους από άλλες ασκήσεις πού έμαθε πριν ο ασκούμενος, ωφέλιμες για την άσκηση που ήδη ασκείται.
Η τυχαία εξάσκηση είναι πιο κοντά στις συνθήκες πραγματικού αγώνα ( περιβάλλον απρόβλεπτο και ασταθές) Έτσι ο συντονισμός των παραμέτρων της κίνησης από προσπάθεια σε προσπάθεια είναι πιο έντονος.
Πότε χρησιμοποιούμε την ομαδοποιημένη εξάσκηση;
Όταν διδάσκεται μία εντελώς καινούρια άσκηση χρησιμοποιείται η ομαδοποιημένη εξάσκηση, διότι μέσα από την επανάληψη θα μάθει να εκτελεί σωστά. Όταν όμως εκτελέσει δύο ή τρείς φορές σωστά ο ασκούμενος, πρέπει να περάσουμε στην δεύτερη άσκηση, για να πετύχουμε δύο ή τρείς σωστές εκτελέσεις, μετά την τρίτη για το ίδιο αποτέλεσμα. Έτσι μόλις αποκτηθεί μία αδρή προσέγγιση της κίνησης, η τυχαία εξάσκηση πρέπει να αντικαταστήσει την ομαδοποιημένη.
Στο ποδόσφαιρο δεν πρέπει να εξασκούνται οι παίχτες σε μία ταχτική του παιχνιδιού, αλλά τουλάχιστον σε δύο, σε μία προπονητική μονάδα, εφόσον έμαθαν σε προηγούμενες προπονήσεις τις δύο τακτικές, με εναλλασσόμενο τρόπο. Έτσι έχουμε υψηλό επίπεδο διέγερσης, ένταση της προσοχής ( εστίασης ) και αποτελεσματική λειτουργία των αισθήσεων, όρασης περιφερειακής και ακοής, για να αποδίδουν οι παίχτες στο μέγιστο των δυνατοτήτων.
Οδυσσέας Καλυβιώτης
Γυμναστής – Προπονητής Ποδοσφαίρου