ΤΙΜΗ ΣΤΟΝ ΤΣΑΜΗ ΚΑΡΑΤΑΣΣΟ
Είναι όμορφο να διαλέγεσαι και πολύ ωφέλιμο. Η αναφορά μου στη συμμετοχή και προσφορά των υπερασπιστών της Νάουσας στη Νότια Ελλάδα προκάλεσε συζήτηση και προβλήθηκε η ερώτηση: δεν γύρισε κανένας, σκοτώθηκαν όλοι στις μάχες; Από τους μαχητές αυτούς άλλοι έπεσαν στα πεδία της τιμής, άλλοι πέθαναν από φυσικό θάνατο, ήταν η απάντησή μου. Και πρόσθεσα: ενός τα οστά ήρθαν στη Νάουσα, τα υποδέχτηκε η πόλη με τιμές και θάφτηκαν στον κήπο του Δημαρχείου.
Ευχάριστη έκπληξη, φίλος εξαιρετικός, Ναουσαίος των Αθηνών, ο κ. Γεώργιος Α. Περδικάρης, μου έστειλε, δώρο ατίμητο, μια φωτογραφία από την τιμητική υποδοχή των οστών του ήρωα στη Νάουσα. Έχω την άδεια της δημοσιοποίησής της, την παραθέτω με τις πληροφορίες του κ. Περδικάρη, τις δικές μου παρατηρήσεις και περιμένω να ξεδιπλώσετε τις δικές σας μνήμες.
Η φωτογραφία τραβήχτηκε το 1929. Πριν 91 χρόνια. Στην είσοδο της πόλης, στην οδό Βασιλέως Κωνσταντίνου (οικία Δάρη;). Εικονίζεται ο Δήμαρχος της Νάουσας Τζων Περδικάρης, που κρατάει την οστεοθήκη καλυμμένη με την Ελληνική σημαία, ο Μητροπολίτης Πολύκαρπος και οι ιερείς της Νάουσας. Αναγνώσαμε τα ονόματά τους: Παπαντώνης, Παπαθανάσης, Παρίσης, Μαρκιανίδης, Παπαστέργιος, Ιλαρίων, Παπαντώννης Ράκκας, Παπαγιάννης Κασάπης. Περιμένω αναγνωρίσεις.
Πληροφοριακά αναφέρω ότι για τη μεταφορά των οστών ενήργησε ο Δήμος της Θεσσαλονίκης με σκοπό να τοποθετούν σε μνημείο, που έγινε, είναι ο ανδριάντας του Τσάμη Καρατάσσου που κοσμεί το πάρκο απέναντι από το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Τα οστά όμως του Τσάμη ήρθαν στη Νάουσα μετά από παρέμβαση του Δημάρχου Ναούσης μετά δύο χρόνια από την ανακομιδή τους.
Ο δημαρχών Θεσσαλονίκης Δέξιππος Ζ. Αντωνιάδης που το 1927, 66 χρόνια μετά τον θάνατό του ήρωα Τσάμη Καρατάσσου, ηγείται της επιτροπής παραλαβής των οστών γράφει: (ελεύθερη απόδοση)
«Τις αρετές του ανδρός Δημητρίου (Τσάμη) Καρατάσσου και την ανδρεία του εκτιμώντας και γεραίροντας ο μεγάλος εκείνος ηγεμόνας Μ. Ομπρένοβιτς, τίμησε τον στρατηγό Καρατάσσο με ένα μικρό αλλά ωραιότατο μνημείο, αποτελούμενο από επιτάφια ραβδωτή πλάκα, πάνω στην οποία ήταν χαραγμένα σε σλαβική γλώσσα η χρονολογία της γέννησης και του θανάτου του, και από μια αναθηματική πλάκα, στην οποία είχαν γραφτεί ωραίοι στίχοι που λέγεται ότι έγραψε ο ίδιος ο Ομπρένοβιτς».
Ο Δέξιππος μεταφέρει τους στίχους της αναθηματικής πλάκας στο Ημερολόγιο Θεσσαλονίκης του 1928, της Μερόπης Π. Τσιώμου, σε μετάφραση όπως παρακάτω:
«Διαβάτη, όταν περάσεις από το μέρος αυτό
χαιρέτησε τον τάφο. Εδώ κείται ήρωας,
ήρωας μαχών μεγάλων και Αγίων, πάνω στις οποίες
στηρίχθηκε όλη η τύχη της Ελλάδος.
Και όταν πάς σε κείνα τα μέρη,
όπου ζουν Έλληνες, αδελφοί μακρινοί
πέσ΄ τους ότι τους ήρωες ξέρουμε να τους τιμούμε οι ραγιάδες.
Και η γη αυτή με αίμα ποτίστηκε.»
Για περισσότερα: «ΨΗΦΙΔΕΣ», 8ος τόμος, υπό έκδοση.
Ευχαριστίες πολλές και πάλι στον κ. Γεώργιο Α. Περδικάρη για τη φωτογραφία και στη βοηθό μου Ελένη Σέπκα για τη φωτογράφιση του Ημερολογίου.